# Borçlarımı Kapatırken Nasıl Önceliklendirme Yapmalıyım?

Ah, borçlar! Modern hayatın neredeyse kaçınılmaz bir parçası haline geldiler. Kredi kartları, öğrenim kredileri, konut kredileri, taşıt kredileri… Liste uzayıp gidiyor. Eğer birden fazla borcunuz varsa ve “Hangisini önce ödemeliyim?” sorusunu kendinize soruyorsanız, doğru yerdesiniz. Borçlarınızı akıllıca önceliklendirmek, finansal stresinizi azaltabilir ve binlerce dolar tasarruf etmenizi sağlayabilir.

2023 verilerine göre, ortalama bir Amerikalı tüketici 96.000 dolar, bir İngiliz 33.000 pound, bir Avustralyalı ise 50.000 dolar civarında borç taşıyor. İlginç bir şekilde, dünya genelinde insanların %40’ı borçlarını hangi sırayla ödeyeceklerini bilmediklerini söylüyor. Bu yazıda, borçlarınızı akıllıca kapatmanız için pratik bir rehber sunacağım.

Hazırsanız, finansal özgürlüğe giden yolculuğumuza başlayalım!

Borç Envanteri Çıkarma: İlk Adım

Borçlarınızı önceliklendirmeye başlamadan önce, tam olarak ne kadar borcunuz olduğunu bilmeniz gerekiyor. Bu, birçok kişinin atladığı ama aslında en kritik adım! Tüm borçlarınızı tek bir yerde listelemek, finansal durumunuzu net bir şekilde görmenizi sağlar.

Bir Excel sayfası açın veya basit bir kağıt-kalem alın ve tüm borçlarınızı şu bilgilerle yazın: borç türü, toplam borç miktarı, faiz oranı, minimum aylık ödeme ve son ödeme tarihi. Bu listeyi oluştururken dürüst olun – unuttuğunuz ya da görmezden geldiğiniz borçlar varsa, onları da ekleyin. Unutmayın, görmezden gelinen borçlar faiz işlemeye devam eder!

Örneğin, JP Morgan Chase’in bir araştırmasına göre, borç envanteri çıkaran kişilerin %67’si borçlarını daha hızlı ödemeyi başarıyor. Gerçek hayattan bir örnek vermek gerekirse, New York’ta yaşayan Sarah, borçlarını listeledikten sonra unuttuğu bir öğrenim kredisini keşfetti ve bu borcu öncelikli olarak kapatarak 3 yılda 4.000 dolar faiz tasarrufu sağladı.

Yüksek Faizli Borçları Önce Kapatma Stratejisi

Matematiksel olarak en mantıklı strateji, en yüksek faizli borçlarınızı önce kapatmaktır. Bu yaklaşım, “çığ yönteminin” tam tersi olan “lavabo yöntemi” olarak da bilinir. Neden mi? Çünkü en çok para akıtan (faiz ödeyen) borçları önce tıkamayı hedeflersiniz!

Yüksek faizli borçlar genellikle kredi kartları, yüksek faizli kişisel krediler veya tefeci kredileridir. Örneğin, kredi kartı faizleri dünya genelinde %15-25 arasında değişirken, mortgage faizleri genellikle %3-6 civarındadır. Eğer 10.000 dolarlık %20 faizli bir kredi kartı borcunuz ve 100.000 dolarlık %4 faizli bir mortgage borcunuz varsa, kredi kartını önce kapatmak size yılda 1.600 dolar tasarruf sağlayabilir!

HSBC’nin finansal danışmanlarının bir müşterisiyle çalıştığı vaka çalışmasında, müşteri yüksek faizli borçlarını önceliklendirerek 5 yıl içinde 22.000 dolar faiz tasarrufu sağlamıştı. Hatta bu stratejiyi kullanarak borçlarını ödeme süresini 15 yıldan 7 yıla indirmeyi başarmıştı. Kulağa hoş geliyor, değil mi?

Borç Çığı Yöntemi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Borç çığı yöntemi (snowball method), finansal guru Dave Ramsey tarafından popülerleştirilen ve psikolojik motivasyonu ön plana çıkaran bir stratejidir. Bu yöntemde, borçlarınızı en küçükten en büyüğe doğru sıralayıp, en küçük borcu önce kapatırsınız. Her borcu kapattığınızda bir zafer hissi yaşar ve bu motivasyonla bir sonraki borca geçersiniz.

Bu yöntemi uygulamak için, tüm borçlarınızı bakiyelerine göre küçükten büyüğe sıralayın. Tüm borçlarınıza minimum ödemeleri yaparken, en küçük borca ekstra para ayırın. O borcu kapattığınızda, o borca ayırdığınız tüm parayı (minimum ödeme + ekstra ödeme) bir sonraki en küçük borca aktarın. Böylece, her borcu kapattığınızda, bir sonraki borca daha fazla para ayırabilirsiniz – tıpkı yuvarlanan ve büyüyen bir kar topu gibi!

Georgia Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, borç çığı yöntemini kullanan kişilerin %73’ü borçlarını tamamen kapatmayı başarırken, matematiksel olarak daha mantıklı olan yüksek faiz stratejisini kullananların sadece %41’i başarılı oluyor. Boston’dan John ve eşi Mary, 78.000 dolarlık borçlarını bu yöntemi kullanarak 2.5 yılda tamamen kapattılar. Başlangıçta 1.000 dolarlık bir öğrenci kredisini kapatmanın verdiği motivasyonla, daha büyük borçlarına yöneldiler ve disiplinli bir şekilde ilerlediler.

Acil Borçları Belirleme ve Önceliklendirme

Bazı borçlar diğerlerinden daha acildir ve öncelikle ele alınmaları gerekir. Bunlar genellikle ödenmediğinde ciddi sonuçlar doğuran borçlardır: vergi borçları, nafaka ödemeleri, kira veya mortgage ödemeleri, araç kredileri (eğer işe gitmek için aracınıza ihtiyacınız varsa) ve mahkeme kararıyla ödenmesi gereken borçlar.

Örneğin, ABD’de vergi borçlarını ödememenin cezaları çok ağır olabilir – maaş haczi, banka hesaplarının dondurulması ve hatta bazı durumlarda hapis cezası. Benzer şekilde, İngiltere’de mortgage ödemelerini aksatmak evinizi kaybetmenize yol açabilir. Almanya’da ise kira ödemelerini üç ay aksatmak, ev sahibinin kira sözleşmesini feshetmesine yeterli bir nedendir.

2020’de Sydney’de yaşayan bir yazılım mühendisi olan Alex, pandemi döneminde işini kaybetti ve borçlarını önceliklendirmek zorunda kaldı. Önce kirasını ve temel faturalarını ödedi, kredi kartı ödemelerini erteledi. Bu sayede evinden olmadı ve temel ihtiyaçlarını karşılamaya devam edebildi. Altı ay sonra yeni bir iş bulduğunda, ertelediği borçları için alacaklılarıyla ödeme planı yaparak durumu kontrol altına aldı.

Borç Konsolidasyonu Faydalı Olabilir mi?

Borç konsolidasyonu, birden fazla yüksek faizli borcu tek bir düşük faizli borca dönüştürme işlemidir. Bu, aylık ödemelerinizi azaltabilir, faiz oranlarınızı düşürebilir ve borç yönetiminizi basitleştirebilir.

Borç konsolidasyonu için birkaç seçenek vardır: konsolidasyon kredileri, kredi kartı borç transferleri, ev kredisi yeniden finansmanı veya emeklilik fonundan borç alma. Ancak, bu seçeneklerin her birinin artıları ve eksileri vardır.

Örneğin, kredi kartı borç transferleri genellikle 12-18 ay için %0 faiz sunar, ancak bu süre sonunda faiz oranları yükselebilir. Ev kredisi yeniden finansmanı düşük faiz oranları sunabilir, ancak evinizi risk altına sokar. Emeklilik fonundan borç almak kolay olabilir, ancak işinizi kaybederseniz, borcu hemen geri ödemeniz gerekebilir.

Singapur’da yaşayan bir muhasebeci olan Lin, beş farklı kredi kartında toplam 35.000 dolar borcu vardı ve aylık minimum ödemeleri bile zorlanıyordu. DBS Bank’tan aldığı %7 faizli bir konsolidasyon kredisiyle (kredi kartlarının %24 faizine kıyasla), aylık ödemesini 1.500 dolardan 700 dolara düşürdü ve 3 yıl içinde tüm borcunu kapatmayı başardı. Bu süreçte yaklaşık 12.000 dolar faiz tasarrufu sağladı.

Acil Durum Fonu Oluşturmanın Önemi

Borçlarınızı öderken, küçük bir acil durum fonu oluşturmak da önemlidir. Finansal uzmanlar, borç ödemesi yaparken bile en az 1.000 dolar (veya bir aylık temel giderleriniz kadar) acil durum fonu bulundurmanızı önerir.

Neden mi? Çünkü acil durumlar (araba tamiri, tıbbi acil durumlar, beklenmedik ev tamiratları) her zaman olabilir ve eğer bunlar için hazırlıklı değilseniz, yeni borçlar almak zorunda kalırsınız. Bu da sizi tekrar başladığınız noktaya getirebilir.

Acil durum fonunuzu oluşturmak için, her ay küçük bir miktar para ayırın – 50 dolar, 100 dolar, ne yapabiliyorsanız. Bu parayı kolay erişilebilir ama günlük harcamalarınızdan ayrı bir hesapta tutun. Bazı bankalar, otomatik tasarruf programları sunar – maaşınızın belirli bir yüzdesi otomatik olarak tasarruf hesabınıza aktarılabilir.

Brezilya’da yaşayan bir öğretmen olan Gabriela, borçlarını öderken bile her ay maaşının %5’ini acil durum fonuna ayırıyordu. Altı ay sonra, arabasının şanzımanı bozuldu ve 800 dolar tamir masrafı çıktı. Acil durum fonu sayesinde, yeni bir kredi kartı borcu almak zorunda kalmadan bu masrafı karşılayabildi ve borç ödeme planına devam edebildi.

Borç Ödemelerini Otomatikleştirme ve Takip Etme

Borçlarınızı önceliklendirdikten sonra, ödeme planınızı otomatikleştirmek ve düzenli olarak takip etmek çok önemlidir. Otomatik ödemeler, son ödeme tarihlerini kaçırma riskinizi azaltır ve geç ödeme ücretlerinden kaçınmanızı sağlar.

Çoğu banka ve kredi kuruluşu, otomatik ödeme seçenekleri sunar. Minimum ödemeleri otomatikleştirin ve öncelikli borçlarınız için ek ödemeler yapın. Ayrıca, borç ödeme ilerleyişinizi takip etmek için bir uygulama veya basit bir Excel sayfası kullanabilirsiniz.

Finlandiya merkezli Nordea Bank’ın bir araştırmasına göre, otomatik ödemeler kuran müşteriler, borçlarını manuel olarak ödeyenlere göre %28 daha az geç ödeme ücreti ödüyor. Ayrıca, borç takibi yapan kişilerin motivasyonları daha yüksek oluyor ve borçlarını ortalama 2.5 yıl daha erken kapatıyorlar.

Güney Kore’de yaşayan bir yazılım geliştirici olan Ji-hoon, tüm borç ödemelerini otomatikleştirdi ve her ay borç durumunu gözden geçirmek için takviminde bir hatırlatıcı ayarladı. Bu disiplinli yaklaşım sayesinde, 45.000 dolarlık borçlarını 4 yıl içinde tamamen kapattı ve şimdi emeklilik için yatırım yapıyor.

Borçlarınızı kapatmak, bir maraton gibidir – hızlı başlangıçlar değil, tutarlı adımlar sizi hedefe ulaştırır. Doğru önceliklendirme yaparak, akıllı stratejiler uygulayarak ve disiplinli kalarak, siz de finansal özgürlüğe ulaşabilirsiniz. Ve unutmayın, borçlardan kurtulduktan sonra, aynı disiplini tasarruf ve yatırım için kullanırsanız, finansal geleceğiniz çok daha parlak olacaktır!

Peki, hangi borç ödeme stratejisini deneyeceksiniz? Çığ yöntemi mi, yoksa yüksek faizli borçları önce kapatma yaklaşımı mı size daha uygun geliyor? Kendi finansal yolculuğunuzda ilk adımı atmaya hazır mısınız?