# Maaş Günü Yapılmaması Gereken 7 Finansal Hata

Ah, o güzel maaş günü! Banka hesabınıza yatan o tatlı rakamları gördüğünüzde hissettiklerinizi hayal edebiliyorum. Bir anda kendinizi zengin hissediyor ve “Bugün biraz kendime bir şeyler alayım” düşüncesi zihninizi sarıyor. Ancak dur, acele etme! Maaş günü yapacağın birkaç yanlış hamle, seni ayın geri kalanında makarna yemeye mahkûm edebilir.

Dünya genelinde yapılan araştırmalar, insanların yaklaşık %70’inin maaşlarını aldıktan sonraki ilk üç gün içinde en büyük harcamalarını yaptıklarını gösteriyor. ABD’de yapılan bir çalışmaya göre, çalışanların %40’ı maaşlarının yarısını ilk hafta içinde harcıyor! Peki, bu finansal tuzaklardan nasıl kaçınabilirsin? İşte maaş gününde asla yapmamanız gereken 7 kritik hata ve bunlardan kaçınmanın yolları.

Tüm Maaşı Tek Hesapta Tutmak

“Yumurtaları aynı sepete koyma” deyişini duymuşsunuzdur. Finansal dünyada bu, paranızın tamamını tek bir yerde tutmanın tehlikeli olabileceği anlamına gelir. Maaşınızı aldığınızda tamamını günlük kullandığınız banka hesabında tutmak, harcama konusunda kendinizi kontrol etmenizi zorlaştırır.

Bu hatadan kaçınmak için “bölünmüş hesap stratejisi” uygulayabilirsiniz. Maaşınızı aldığınız anda sabit giderleriniz (kira, faturalar, kredi ödemeleri), tasarruflarınız ve günlük harcamalarınız için ayrı hesaplar veya hesap bölümleri oluşturun. Örneğin İngiltere’de popüler olan Monzo gibi dijital bankalar, maaşınızı otomatik olarak farklı “pots” (kavanozlar) adı verilen alt hesaplara bölebilmenize olanak tanıyor.

Japonya’da yaygın olan “Kakeibo” para yönetim sistemi de bu prensibi kullanır. Bu sistemde insanlar gelirlerini dört kategoriye ayırırlar: yaşam giderleri, tasarruf, eğlence ve beklenmeyen giderler. Böylece her kuruşun nereye gideceği önceden belirlenmiş olur ve impulse alışverişlerinin önüne geçilir.

Acil Durum Fonu Oluşturmamak

Maaşınızı alır almaz “Zaten bu ay hiçbir acil durum olmaz” diye düşünüp tüm paranızı harcama planları yapmak, finansal açıdan kendinizi korumasız bırakmak demektir. Beklenmedik bir sağlık sorunu, arabanızın aniden bozulması veya işinizi kaybetme gibi durumlar her an kapınızı çalabilir.

Finansal uzmanlar, herkesin en az 3-6 aylık yaşam giderlerini karşılayabilecek bir acil durum fonu oluşturmasını tavsiye ediyor. Maaşınızın en az %10’unu düzenli olarak bu fona aktarmalısınız. 2020 yılında COVID-19 pandemisi sırasında, acil durum fonu olan kişilerin %78’i finansal stres seviyelerinin çok daha düşük olduğunu bildirdi.

Singapur’da uygulanan zorunlu tasarruf sistemi olan Central Provident Fund (CPF), çalışanların maaşlarının bir kısmını otomatik olarak acil durum ve emeklilik fonlarına aktarıyor. Bu sistem sayesinde Singapur, dünyanın en yüksek tasarruf oranlarından birine sahip. Siz de maaşınızı aldığınız gün, otomatik bir ödeme talimatıyla belirli bir miktarı acil durum fonunuza aktarabilirsiniz.

Lüks Alışverişlere Yönelmek

Maaş hesabınıza yattığında o yeni iPhone, son model ayakkabı veya lüks restoranda yemek yemek cazip gelebilir. Ancak anlık zevkler için yapılan bu harcamalar, finansal hedeflerinize ulaşmanızı engelleyen en büyük tuzaklardan biridir.

Kendini ödüllendirmek istiyorsan, bunu daha küçük ve bütçe dostu şekillerde yapabilirsin. Örneğin, yeni bir telefon almak yerine sevdiğin bir kitabı satın alabilir veya arkadaşlarınla makul fiyatlı bir kafede buluşabilirsin. Veya “24 saat kuralı”nı uygulayabilirsin: Büyük bir alışveriş yapmadan önce 24 saat bekle ve gerçekten ihtiyacın olup olmadığını tekrar değerlendir.

İsveç’te yaygın olan “Lagom” felsefesi “tam kararında” anlamına gelir ve aşırıya kaçmadan, dengeli bir yaşam sürmeyi teşvik eder. Bu felsefeyi benimseyen İsveçliler, maaşlarını aldıklarında bile gösterişli harcamalar yerine, uzun vadeli mutluluk getirecek deneyimlere yatırım yapmayı tercih ediyorlar. Bu yaklaşım, İsveç’in dünyanın en mutlu ülkelerinden biri olmasında önemli rol oynuyor.

Kredi Kartı Borcunu Minimum Ödemeyle Geçiştirmek

Maaş günü geldiğinde, kredi kartı ekstrende gördüğün minimum ödeme tutarını ödeyip gerisini görmezden gelmek çok cazip gelebilir. Ancak bu, yapabileceğin en pahalı hatalardan biridir. Minimum ödeme yaparak, kalan borç üzerinden yüksek faiz ödemeye devam edersin.

Örneğin, 10.000 dolar kredi kartı borcunuz olduğunu ve kartınızın yıllık %18 faiz uyguladığını düşünün. Sadece minimum ödeme (genellikle toplam borcun %2-3’ü) yaparsanız, bu borcu ödemek 30 yıldan fazla sürebilir ve toplamda 20.000 dolardan fazla faiz ödersiniz!

Avustralya’da yapılan bir araştırma, kredi kartı kullanıcılarının %65’inin minimum ödeme tuzağına düştüğünü ve bunun sonucunda ortalama olarak gelirlerinin %15’ini sadece faiz ödemelerine harcadıklarını gösteriyor. Bu tuzaktan kurtulmak için “kar topu yöntemi”ni kullanabilirsiniz: Önce en yüksek faizli kartınıza odaklanın ve onu tamamen ödeyin, sonra diğer kartlara geçin.

Uzun Vadeli Yatırımları Ertelemek

“Yatırım için henüz erken” veya “Bu ay biraz keyif yapayım, yatırıma gelecek ay başlarım” düşüncesi, finansal geleceğinizi tehlikeye atan en sinsi tuzaklardan biridir. Bileşik faizin gücü, erken başlayanları ödüllendirir.

Warren Buffett’ın da sık sık vurguladığı gibi, “Zaman, yatırımcının en büyük dostudur.” 25 yaşında aylık 200 dolar yatırıma başlayan biri, yıllık %8 getiriyle 65 yaşına geldiğinde yaklaşık 622.000 dolar biriktirebilir. Aynı kişi yatırıma 35 yaşında başlarsa, aynı miktarı yatırmasına rağmen sadece 272.000 dolar biriktirebilir.

Almanya’da “Sparplan” adı verilen otomatik yatırım planları çok popülerdir. Alman çalışanların %60’ından fazlası, maaşları yatar yatmaz belirli bir miktarın otomatik olarak yatırım hesaplarına aktarılmasını sağlıyor. Bu disiplinli yaklaşım sayesinde Almanya, Avrupa’nın en yüksek tasarruf oranlarından birine sahip. Siz de maaşınızın bir kısmını otomatik olarak yatırım hesabınıza aktaran bir sistem kurabilirsiniz.

Bütçe Yapmadan Harcama Yapmak

“Nasılsa param var” diyerek plansız harcamalar yapmak, ayın ortasında kendinizi parasız bulmaya garanti bir yoldur. Maaşınızı aldığınız gün, o ay için gerçekçi bir bütçe oluşturmadan harcamalara başlamak, finansal kontrolü tamamen kaybetmenize neden olabilir.

Bütçe yapmak, paranızın nereye gittiğini görmenizi ve önceliklerinize göre harcama yapmanızı sağlar. 50/30/20 kuralı, pratik bir bütçeleme yöntemidir: Gelirinizin %50’sini ihtiyaçlara (kira, faturalar, gıda), %30’unu isteklere (eğlence, dışarıda yemek) ve %20’sini tasarruf ve yatırıma ayırın.

Finlandiya’da kullanılan “Talousblokki” (ekonomi bloğu) adı verilen bütçeleme sistemi, insanların her ay düzenli olarak gelir ve giderlerini kaydetmelerini teşvik ediyor. Finlandiyalıların %72’si düzenli bütçe yapıyor ve bu ülke, kişi başına düşen borç oranının en düşük olduğu Avrupa ülkelerinden biri. Dijital çağda, Mint, YNAB veya Spendee gibi bütçe uygulamaları bu süreci kolaylaştırabilir.

Finansal Eğitime Yatırım Yapmamak

Maaşınızı daha iyi yönetmek için gerekli bilgilere sahip olmamak, aslında en temel hatalardan biridir. Birçok insan, ayakkabı alışverişine saatler harcarken, finansal okuryazarlıklarını geliştirmek için zaman ayırmaz.

Finansal eğitime yatırım yapmak, paranızı yönetme şeklinizi kökten değiştirebilir. Ücretsiz çevrimiçi kurslar, podcastler, kitaplar veya seminerler aracılığıyla finansal bilginizi artırabilirsiniz. Örneğin, “The Psychology of Money” (Morgan Housel) veya “Rich Dad Poor Dad” (Robert Kiyosaki) gibi kitaplar, para hakkındaki düşünce şeklinizi değiştirebilir.

Güney Kore’de finansal eğitim, ilkokuldan itibaren müfredatın bir parçasıdır. Bu sayede Güney Korelilerin %68’i temel finansal kavramları anlıyor ve bu oran gelişmiş ülkelerin ortalamasının (%52) oldukça üzerinde. McKinsey’in bir araştırmasına göre, finansal eğitime sahip kişiler, diğerlerine göre ortalama %40 daha fazla tasarruf yapıyor ve emeklilik için %25 daha fazla birikim sağlıyor.

Unutmayın, maaş günü yaptığınız seçimler, sadece o ayı değil, uzun vadeli finansal geleceğinizi de etkiler. Yukarıdaki hataları yapmaktan kaçınarak, paranızı daha akıllıca yönetebilir ve finansal hedeflerinize daha hızlı ulaşabilirsiniz.

“Paranı yönetmeyi öğrenmezsen, paran seni yönetir” der ünlü finans uzmanı Dave Ramsey. Maaş gününüzde akıllı kararlar verin, bu hataları yapmaktan kaçının ve finansal özgürlüğünüze giden yolda emin adımlarla ilerleyin. Sonuçta, mesele ne kadar kazandığınız değil, kazandığınızla ne yaptığınızdır!